Didactiek
PO
Boeken over hoe beeldonderwijs in de basisschool gestalte zou moeten krijgen en waarom zo, zijn hier verzameld. Ook boeken met vrijwel alleen kindertekeningen en leerplannen.
Balm, Marie-José, Jos van Hest
Ogen, oren en de rest. Een boek vol speelleervormen rondom zintuigen
Meulenhoff, Amsterdam 1976 (168 blz)
Alle zintuigen komen aan bod in deze methode voor jonge kinderen. De methode bestaat uit een onderwijzersboek en een leerlingenboek. Het onderwijzersboek is het belangrijkste didactische hulpmiddel. Het leerlingenboek bestaat uit teksten en plaatjes waarvoor ook gemakkelijk andere gebruikt kunnen worden. Is dus niet echt nodig.
Berg, Arie van den e.a. (red.)
Kinderen uiten zich: IV
Muusses, Purmerend 1959 (92 blz)
Medewerkers van De Werkschuit vertellen van het werk in hun kindergroepen (buiten, in de grafiekwerkplaats, bij het maken van poppen, bij dans enz.)
Berghs, Han
Kunst, opvoeding en ontwikkeling
Nelissen, Baarn 1999 (128 blz)
In het boek wordt beschreven wat de professional in hulpverlening, opvoeding en onderwijs in elk geval basaal behoort te weten over kunstzinnige ontwikkeling in muziek, beeldend vormen, dans, toneel en taalverwerving.
Blaaderen, Ina van e.a. (red.)
Kinderen uiten zich
Muusses Purmerend (84 blz)
Een pleidooi voor het vertrouwen in het uitdrukkingsvermogen.
Blanken, E.M., e.a.
Kindertekeningen; Kinderen uiten zich in kleur en vorm
De Haan, Zeist 1956 (204 blz)
Over het tekenen en schilderen van kinderen van vier tot veertien op verschillende scholen en bij verschillende docenten.
Bouma, Chris
De ontwikkeling van het beeldend vermogen van kinderen
SKVR, Rotterdam 1988 (28 blz)
Boekje voor docenten basisschool die wel een methode gebruiken maar te weinig achtergrondinformatie hebben om de methode in vrijheid te kunnen hanteren.
Centrale Raad van het Katholiek Lager en Kleuteronderwijs
Beeldopvoeding Leerplan
CRKLKO, Brussel 1995 (69 blz)
Theorie van beeldonderwijs voor leerlingen van vier tot twaalf jaar.
Convents, Piet, Rik Declercq, Chris Herteweg
Kunst en school?
Van In, Lier 1995 (70 blz)
Kunst en school? is een themanummer van het tijdschrift SCHOKLA (aflevering 143-144). Theoretische bespiegelingen, praktijkvoorbeelden, museum- en theaterbezoek en kunst in de lerarenopleiding.
de Jong, Marja
Kindertekeningen een beeldverhaal
AllaprimA, Zwijndrecht 2001 (190 blz)
Vijfentwintig jaar tekenonderwijs aan kinderen van vier tot veertien jaar leverde het beeldmateriaal voor dit boek dat in verschillende thema's aspecten van de ontwikkeling van het beeldend vermogen behandelt. Vooral schilderwerk.
Edwards, Carolyn, e.a.
De honderd talen van kinderen
SWP, Utrecht 1998 (335 blz)
Kinderen kunnen zich uiten in klanken, beweging, beelden en meer. In Reggio Emilia, een plaats in Italië hebben de kindercentra een bijzondere manier ontwikkeld om kinderen zich op veel manieren te laten uiten.
Gabey, G., C. Vimenet
De kleine kunstenaar
De Nederlandse boekhandel, Kapellen 1973 (126 blz)
Didactiek van beeldonderwijs met kinderen van 6 tot 13 jaar op creativiteitscentra.
Gelder, L. van, J.E. van Praag
Beeldende expressie. Het tekenen van het kind
Wolters Noordhoff, Groningen 1956 (168 blz)
Over de ontwikkeling van het beeldend vermogen, de beeldelementen en het leerproces van tekenen.
In 1978 verscheen de zesde druk.
Gelder, I. van, J.E. van Praag
Grondslagen van de handenarbeid
Muusses, Purmerend 1957 (128 blz)
Beknopte theorie van de culturele, psychologische didactische en praktische grondslagen van de handenarbeid.
Gerritse, F.M.Jérôme
Tekenen
Zwijsen, Tilburg 1963 (124 blz)
Voor studenten aan de pabo. Een bezinning omtrent de aard, het wezen en de waarde van tekenen en tekendidactiek en de praktische realisatie ervan.
Gorter, K.
Het teekenonderwijs in nieuwe banen. Een bijdrage tot de lectuur van het teekenonderwijs op de lagere school (met een inleiding van CA Zelverder)
Laverman, Drachten 1908 (75 blz)
Een samenvatting van wat Gorter in het onderwijs in praktijk bracht. Tekenonderwijs in dienst van de opvoeding van het kind.
Janssen-Vos, F., e.a.
Werken met kinderen. deel 3 Werkboek Waarneming
Van Gorcum, Assen 1976 (90 blz)
De didactische suggesties hebben betrekking op de ontwikkeling en de verfijning van de waarneming bij kleuters. Het gaat steeds om een combinatie van waarnemen, activiteiten en taal.
Konst, G., H. Pijlman
Kinderen geven vorm aan hun wereld
Muusses, Purmerend 1983 (96 blz)
Achtergronden en handreikingen voor het begeleiden van beeldende activiteiten van jonge kinderen (4-8 jaar)
Koppers, P., W. de Winter
Tekenen, laten of leren?
Cantecleer, De Bilt 1979 (164 blz)
Handleiding voor de praktijk op de pedagogische academie en de lagere school.
Laagland, G.A.
De teekenmethode voor onze Lagere Scholen
Scholtens, Groningen 1896 (183 blz)
"Handboek voor hoofden van scholen en voor allen, die de methodiek van het teekenonderwijs voor eenig examen dienen te kennen"
Laagland, G.A.
Het teekenonderwijs op de lagere school in zijn geheelen omvang, met aanwijzing van de aansluiting, die van dat onderwijs verwacht mag worden met de andere vakken
Vormer, Den Haag 1907 (24 blz)
Een lezing die Laagland op 11 mei 1907 hield voor Haagse onderwijzers. Met afbeeldingen van ruim 100 toen besproken tekeningen.
Laagland, G.A., G.M.A. Jansen
De Teekenles op de kweekschool. Methodiek voor kweekelingen
Binnert Overdiep, Heerenveen (72 blz)
Toen Laagland dit boekje schreef was hij leraar methodiek aan de KABK in Den Haag. Hoofdstukken gaan o.a over de geschiedenis van het tekenonderwijs en foutieve opvattingen in die tijd. Vervolgens bespreken de auteurs de eigen methode: De Teekenles. Daarna volgt nog een bespreking van de methode van Zwier en Jansma Het teekenen naar vlakke figuren. Opmerkingen over natuurtekenen, tekenen van meetkundige figuren, wandplaten, zien en prentjes natekenen sluiten het boekje af.
Lam, J.D. 't, W. v. Ringelestein, J. v.d. Zouwen
Informatieprogramma beeldende vorming
NOT, Den Haag 1971
Nadat de NOT een aantal series televisielessen had uitgebracht voelde men de behoefte daar een soort didactische handleiding bij te voegen, bestemd voor docenten beeldende vorming (bij: Kijk, als je tekent zie je meer en Ruimtelijk vormen), Het lesmodel, uiteenzetting van de doelstellingen, methodische aanpak en een uitgewerkte lesverantwoording zijn de onderwerpen die in dit boekje aan bod komen.
Lint, J.A. de, J.S. Verburg
Het onderwijs in teekenen
Ykema, Den Haag 1914 (184 blz)
Bestemd voor allen die kennis van de methodiek van het tekenonderwijs voor hun examen nodig hebben. Het boekje begint met een inleiding in de geschiedenis van het tekenonderwijs. Daarna wordt de methode van Zwier en Jansma Het teekenen naar vlakke figuren uitgebreid besproken. Daarna Het natuur- en geheugenteekenen op de Lagere School van Van der Woude. De teekenles van Laagland en Jansen en ook Teekenen voor kinderen van Meijer en Makkes van der Deijl komen uitgebreid aan bod. Na elke bespreking zijn er examenvragen.
Lint, Peter van
Assepoester en de dikhuid. Expressievakken
Muusses, Purmerend 1970 (70 blz)
Het boekje moet ertoe bijdragen dat expressievakken tot de belangrijkste vakken op school moeten worden gerekend en dat ze wetenschappelijk bestudeerd moeten worden.
Malmberg, B. (red)
Vertel me maar hoe het anders moet!
Muusses, Purmerend 1979 (166 blz)
Overdrukken uit de uitgave Aldoende van de SKV Amersfoort (voorloper van LOKV). Kunstzinnige vorming in het basisonderwijs, Suggesties, ideeën en werkvormen.
Malmberg, B. (red)
Ze komen toch naar school om te leren?
Muusses, Purmerend 1979 (182 blz)
Overdrukken uit Aldoende, een uitgave van de NSKV te Amersfoort (voorloper van LOKV). Kunstzinnige vorming in het basisonderwijs. Achtergronden, opvattingen en mogelijkheden.
Meersch, B.Vincent v.d.
Herwaarderen van het kindertekenen
Dengis, Genk-Zwartberg 1964 (84 blz)
Over het expressief, vrij tekenen en schilderen. Voor de basisschool.
Meijer, J.J., G. Makkes van der Deijl
Teekenen voor kinderen. Methode voor het teekenonderwijs op de lagere school
Ten Brink, Arnhem (218 blz)
Dit boekje is bedoeld als leidraad bij de methode Teekenen voor kinderen. Een methode die vorm geeft aan "De Nieuwe Richting" (Reform) in het onderwijs. Hoofdstukken zijn onder andere: geschiedenis van het tekenonderwijs, Reformbeweging, gevoel voor kleuren, penseeloefeningen, perspectief. In hoofdstuk 7 wordt de methode beschreven, te beginnen met de doelstellingen. Hoofdstuk 8 gaat over het tekenen van mensen.
Meilink, A., G. van Leeuwen, W.J.A. Mennes
Tekenen, handenarbeid, handwerken en muziek
Wolters-Noordhoff, Groningen 1966 (132 blz)
Deeltje uit de serie "De nieuwe kweekschool". Het behandelt de leerstof voor alle genoemde vakken voor alle leerjaren van de lagere school (vanaf zes jaar). Uitgangspunt is expressie, gebaseerd op impressie. In een inleidend hoofdstuk wordt een en ander duidelijk omschreven, daarna volgen de voorbeelden. Muziekonderwijs staat apart beschreven in de laatste 60 bladzijden.
Perk, N.F.
Het nieuwe Hamburger Teekenonderwijs ingevoerd op de Scholen van Pruisen. Met aanhangsel bevattende de nieuwe Leerplannen voor Hoogere Scholen, Opleidingsscholen voor Onderwijzers en Volksscholen
Ten Brink, Meppel 1905 (112 blz)
Uitgaande van de opvatting dat de opvoedkundige waarde van tekenonderwijs verduidelijkt moet worden. "Teekenonderwijs op pedagogische gronden ontwikkelen in aansluiting op Fröbelonderwijs en naïef teekenen".
Het aanhangsel betreft scholen in Pruisen. De bijgevoegde afbeeldingen komen uit een boekje van Chr. Schwarz Neue Bahnen. Geheel achteraan heeft uitgever Brink zijn catalogus van Reform tekenleermiddelen bijgevoegd.
Schasfoort, Ben
Beeldonderwijs en didactiek
Wolters-Noordhoff, Groningen 1993
Standaardwerk bij de opleiding tot leraar in het basisonderwijs. Fundamenteel en prettig leesbaar. Veel illustraties. Herziene en vermeerderde uitgave van Tekenen en didactiek.
Veltman, Th.
Individualiteit en het tekenen
Thieme, Zutphen 1978 (80 blz)
Een boekje dat tekenen voor de leraar basischool toegankelijk moet maken. Het beoogt een synthese te zijn van stromingen in het tekenonderwijs.
Vial, C.C.
De beeldende vorming in de basisschool
Duwaer, Amsterdam 1974 (64 blz)
Pleidooi voor een nieuwe didactiek, waarbij de beeldende vorming zowel geïntegreerd wordt in wereldoriëntatie als ook het kind kans geeft zich in een ateliersfeer te ontplooien.
Woude, E. van der
De perspectief voor de hoofdacte. Het natuur- en geheugentekenen voor de lagere school
Ykema, Den Haag 1910 (224 blz)
Twee boekjes in een band. Perspectief voor de hoofdacte (84 blz.) is geschreven voor onderwijzers die door zelfstudie zich moeten bekwamen voor het hoofdacte examen. Het natuur- en geheugenteekenen is een methode "op nieuwe leest geschoeid". De wandplaten zijn vervangen door het tekenen van bladeren, bloemen en vormen, vazen en kannen naar de natuur en de draadmodellen van Bes (voor perspectief) door het perspectivisch raampje. In de inleiding wordt het doel van tekenonderwijs beschreven en de kenmerken van de Nieuwe Richting. Daarna volgt het leerplan voor zes leerjaren.