Beeldonderwijs Kunstboeken jeugd tot 134

Boeken voor liefhebbers
tot 13 jaar

Boeken voor kinderen die iets ouder zijn, om zelf te lezen. De kwaliteit is heel verschillend. Een aantal is geschikt voor de basisschool mediatheek. Enkele zijn bruikbaar voor leerlingen van het voortgezet onderwijs of ook voor volwassenen. Duits- en Engelstalige uitgaven staan erbij ter kennisname. Leraren zouden ze als stimulans voor eigen activiteiten kunnen gebruiken.

	Andringa, W. Een museum is leuker dan je denkt Spectrum, Utrecht 1983 (128 blz)
	Armstrong, Carole, Anthea Peppin All my own work. Adventures in Art Barrons, London 1993 (48 blz) Engels Van een twintigtal schilderijen uit de National Gallery in Londen zijn enkele onderdelen in zwart-wit contour op een bladzij groot aangegeven. Er staan inleidende verhaaltjes bij die de jeugdige lezer (vanaf negen jaar) opwekken de tekening in het boek zelf af te maken. Achterin staan de originelen klein in kleur. Er is ook een korte beeldbeschouwelijke tekst bij elke afbeelding.
	Björk, C., L. Anderson Ik houd van de tuin van Monet Ploegsma Amsterdam 1987 (51 blz) Een meisje van een jaar of tien gaat met een gezellige buurman naar Parijs en ontdekt er van alles over Monet. Het boek leest prettig en is redelijk informatief.
	Blom, Ad van der Gevaar voor kinderen. Een andere kijk op kunst Kosmos, Amsterdam 1980 (45 blz)
	Blom, Ad van der Gratis brood in 1504. Een andere kijk op kunst Kosmos Amsterdam 1980 (46 blz)
	Bouhuys, Mies De klepel of de klok Kluwer 1979 (80 blz) Allerlei kijkspelletjes, voor jeugdige lezers beschreven.
	Brookfield, Karen Schrift Van Holkema & Warendorf Houten 1994 (63 blz) Een boek uit de serie: ooggetuigen. Het verhaal van het schrift, van het oudste beeldschrift tot de middeleeuwse handschriften en gedrukte boeken. Een naslagwerk met veel interessante illustraties.
	Cagno, Gabriela di Michelangelo Ars Scribendi, Harmelen 1997 (64 blz) In deze oorspronkelijk Italiaanse uitgave wordt telkens op twee tegenover liggende pagina's een thema behandeld. Thema's gaan zowel over het werk als over de cultuur. Beeldhouwen, San lorenzo, Het laatste oordeel, De republiek. Veel goede platen, reconstructies van plaatsen en personen. Heldere maar summiere uitleg. In dezelfde serie verschijnen meerdere uitgaven. Van Gogh, Picasso, De kunst van de Renaissance, Rembrandt en het zeventiende eeuwse Holland, Geschiedenis van de beeldhouwkunst, Geschiedenis van de architectuur, De Impressionisten, Leonardo da Vinci.
	Canta, Lillo Magritte Infodoc, Leuven-Amsterdam 1991 (30 blz) In weinig tekst en een paar afbeeldingen geeft Canta juist genoeg informatie om Magritte enigszins te leren kennen. Hoogste klassen basisonderwijs.
	Carpi, Pinin Het boek voor jou over kunst Kosmos Amsterdam 1980 (152 blz) Vanaf groep zes van de basisschool is dit boek door kinderen te lezen. U kunt leerlingen ook losse hoofdstukken uit het boek te lezen geven. Als u kans ziet de plaatjes erin groot te laten zien, kunt u er uit voorlezen. Het is een boek voor kunstbeschouwing met een aantal suggesties voor het maken van beelden (ruimtelijk en plat).
	Cesarini, Gian Paolo Kreta Het eiland van koning Minos Lemniscaat, Rotterdam 1986 (48 blz) Een fraai geillustreerd leesboek over de kunst en de cultuur van de oude Kretenzers. Bovenbouw bassischool.
	Cole, Alison Oog op kunst, Perspectief Bosch en Keuning, Baarn 1993 (64 blz)
	Cumming, R. Kijken en fantaseren: schilderijen en hun symbolen Cantecleer, Amsterdam 1982 Over schilderijen en hun symbolen. Geschikt voor de boekenkast van het tekenlokaal. Wekt door manier van schrijven interesse over het onderwerp bij leerlingen (brugklas). Gaat vooral in op inhoud (betekenis) van schilderijen. Lijst met verklaringen van attributen en symbolen.
	Cumming, R. Kijken en zien: een boek over schilderijen Cantecleer, Amsterdam 1981 Geschikt voor de boekenkast van het tekenlokaal. Uitnodigende schrijfstijl die bij leerlingen (brugklas) interesse wekt voor het onderwerp. Vragen (en antwoorden) bij de afgebeelde schilderijen. Gaat niet alleen in op inhoud van schilderijen, maar ook op materiële zaken.
	Debersaques, S, L. Van den Broeck, M Van Haesebrouck, J. Wouters Een kijk op kunst Standaard Educatieve Uitgeverij, Antwerpen 1985 (151 blz) De laatste (herziene) druk is uit 1996. Vlaams boek voor middelbaar en hoger onderwijs. Het geeft een beknopt overzicht van de geschiedenis van de beeldende kunst, van muziek en zelfs een beetje letterkunde. Goede inleiding over de taal van beeld en muziek. Door de ontwikkeling van kunst en muziek naast elkaar te schetsen wordt de samenhang duidelijker, mede door de heldere lay-out. De nadruk ligt op beeldende kunst. Naast internationale veel Vlaamse voorbeelden. Bruikbaar voor CKV-leerlingen als opzoekboek.
	Dekkers, Midas Wat is een kat? Waanders Zwolle 1998 (32 blz) De tekst van Midas Dekkers is (uiteraard) het belangrijkste onderdeel van dit boek. De afbeeldingen erbij zijn over het algemeen ter illustratie, maar soms gaat de tekst er wel over. Voor basisschool te moeilijk.
	Diekman, M., M van Wersch Hoe schilder hoe wilder Leopold, Leiden 1986 (192 blz) Het leven in de zeventiende eeuw en twee jongens daarin. Leesboekje om te leren kijken naar schilderijen.
	Dubelaar, Thea, Ruud Bruijn Op zoek naar Vincent Ploegsma, Amsterdam 1990 (48 blz) In een totaal gefingeerd verhaal van een jongetje met een schilderende tante wordt Vincent van Gogh opgevoerd. De tante van Mark wil van alles over Vincent van Gogh te weten komen en Mark mag daarbij helpen. Al met al spannend genoeg om te worden uitgelezen door tienjarigen. Zo zal er ook wel wat blijven hangen.
	Eucker, Johannes (red.) Kunst-Stücke 4 Klett, Leipzig 1995 (48 blz) Duits Beeldbeschouwing en ook een aantal opdrachten die daaruit voortkomen voor leerlingen van groep zes van de basisschool. Het is een leerlingenboekje en de teksten zijn navenant. Veel illustraties.
	Fontanel, Béatrice Bouwkunst Lannoo, Tielt 1995
	Frayling, Christopher, Helen Frayling, Ron van der Meer Het Kunstpakket Ploegsma, Amsterdam 1992 Uitnodigend boek voor geïnteresseerden in beeldende kunst om te ondervinden hoe kunstenaars gebruik maken van beeldaspecten. Uitklapmodellen, trucjes en zelfs een audiocassette. Teksten met begrijpelijke informatie laten de lezer vervolgens spelen met verrassingen in het pakket.
	Friedländer, Renate von Mein Museumsbuch. Kinderkatalog des Wallraff-Richartz-Museum, Köln Wallraff-Richartz-Museum, Keulen 1974 (124 blz) In verschillende onderwerpen brengt Von Friedländ telkens een paar werken uit het museum bij elkaar. Ze vertelt erover en geeft er opdrachten bij om te schilderen of te boetseren.
	Friesen, Astrid von Tiere mit anderen Augen sehen. das Kunstbuch für Kinder Kinderbuchverlag, Luzern 1993 (40) Duits Vijftien verschillende kunstenaars met schilderijen waarop dieren voorkomen. De werken worden voor kinderen (vanaf negen jaar) besproken en telken zit er een opdracht bij op zelf beeldend aan het werk te gaan. Ook over de kunstenaars krijgen de lezers informatie.
	Galimart De uitvinding van de schilderkunst Lannoo, Tielt 1994 (48 blz) Een boekje met een een paar heel bijzondere, maar zinvolle grapjes. Een grotschildering op het voelbare reliëf van een rotswand bij het hoofdstuk over de grotschilderingen, een echt stuk papyrus, een altaar waarvan je de vleugels kunt uitklappen en een aquareldoos die je kunt openklappen. Er is ook een blad met figuren om ergens op te plakken. Met uiterst weinig tekst is veel gezegd. Het gaat onder andere over het beschilderen van Griekse vazen, schilderen op hout, met inkt op zijde, fresco's, olieverf, potlood, aquarelleren, restaureren en ateliers van kunstenaars (Warhol, Picasso, Pollock). Aan het slot wordt een aantal begrippen verklaard. Met een tijdtafel besluit het boekje. (De afbeelding is van de Duitstalige uitgave)
	Goertz, Marianne, Uli Jungbluth, Günther Ludig Ich mache mir ein Bild. Arbeitsbuch für den Klassen 5/6 J.B. Metzler, Stuttgart 1982 (128 blz) Duits Een leerlingenboek voor de basisvorming. In 35 lessen worden de meest uiteenlopende onderwerpen aangepakt op een wijze die leerlingen zal aanspreken en die hen laat discussiëren over afbeeldingen, vragen laat beantwoorden en opdrachten laat uitvoeren. Er zit aardig wat "Visuelle Kommunikation" in het boek.
	Greenberg, Jan, Sandra Jordan The Sculptor's Eye. Looking at Contemporary Amercan Art Delacorte Press, New York 1993 (128 blz) Engels Introductie in de eigentijdse beeldhouwkunst. Opbouw van een vocabulaire om kunst te kunnen bespreken. Interviews met kunstenaars om achter hun motieven te komen. Bespreking van een aantal (bekende) werken. Basisvorming en hoger.
	Heslewood, Juliet Geschiedenis van de Westerse schilderkunst Gottmer Haarlem 1994 (64 blz) De geschiedenis van de westerse kunst in acht hoofdstukken van de oudheid tot Warhol. Basisschool en brugklas.
	Kampmann, Lothar Het schilderboek voor kinderen. Joost en Marion laten zien wat je kunt doen met verf en waskrijt Cantecleer, De Bilt 1972 Allerlei technieken met verf. Druppelen, stempelen vingerverven, spatten, sjabloneren, waskrijt met aterverf, krassen in waskrijt enzovoort. Joost en Marion zijn poppen.
	Kruiningen, H. van Avonturen met tekenaars nu en lang geleden. Een boek over kunst voor de jeugd verteld voor jongens en meisjes Mulder, Amsterdam (166 blz) Een schooljongen die goed kan tekenen mag zomaar mee op een expeditie op zoek naar resten uit de ijstijd. Dat is het eerste verhaal. Later komt er nog reis bij naar Egypte en in de laatste vijf hoofdstukken gaat het over Vincent van Gogh. Behalve enkele zwart-wit afbeeldingen is het alleen tekst.
	Leeuwen, J. van Duizend dingen achter deuren CPNB 1988 (78 blz) Leesboekje over museum voor beeldende kunst en andere musea.
	Lionni, L. Blauwtje en Geeltje Ankh-Hermes, Deventer 1983
	Loumaye, J., V. Boiry Marc Chagall. De schilder en zijn verhaal Casterman, Dronten 1991 (62 blz) De serie "De schilder en zijn verhaal" bevat een tiental boeken over bekende schilders. In dit boek beleeft een jongen van een jaar of tien de kennismaking met de kunst van Chagall. Het is geschreven als een spannend avontuur. Leerlingen uit de hoogste klassen van het basisonderwijs zullen de boekjes uit deze serie met plezier lezen. Ook voor brugklassers is de tekst niet te kinderachtig.
	Macaulay, D. Het verhaal van de bouw: De stad, het kasteel, de pyramide, de kathedraal, ondergronds, de wolkenkrabber, Amsterdam gebouwd op palen Ploegsma Amsterdam 1981 Serie plezierig informatieve boeken voor kinderen (tot vijftien jaar) met veel tekeningen over de praktijk van het bouwen van verschillende objecten. Prima voor de boekenkast in het lokaal.
	Maesham, T., Frances Kennett Kijken naar schilderijen Cantecleer De Bilt 1978 (45 blz) Maesham begint met acht schilderijen uitvoerig te beschrijven. Daarna gaat het over verschillende manieren waarop hetzelfde onderwerp geschilderd kan worden en tenslotte komen verschillende beeldaspecten aan bod.
	McHugh, Christopher Kijk op kunst Gezichten De Lantaarn Amsterdam 1992 (32 blz) Voor twaalf- tot dertienjarigen. Beelden uit verschillende culturen en van verschillende tijden. Een Tolteeks hoofd, de Mona Lisa en Marilyn van Andy Warhol vergelijken, kan met dit boek.
	McHugh, Christopher Kijk op kunst Eten De Lantaarn, Amsterdam 1992 (31 blz)
	Micklethwait, Lucy Woordjes leren, kunst ontdekken Zuid-Nederlandse Uitgeverij, Aartselaar 1993 (64 blz) Een boek voor ouders en leraren van kinderen die net leren lezen. Op de forse kleurige afbeeldingen van kunstwerken kunnen kinderen aanwijzen wat ze eronder lezen. Zo leren ze lezen, tellen en begrippen over kunst.
	Minten, Chris, Willy Van den Bussche Kijken naar moderne kunst in een museum PMMK, Oostende 1985 (48 blz) Hiervoor moet je wel in de buurt van het museum wonen (Oostende in België). Een aantal schilderijen wordt besproken voor kinderen van de hoogste klassen van de basisschool. Daarbij een aantal teken- en schilderopdrachten.
	Museum het Rembrandthuis Het leven van Rembrandt (1606-1669) Museum Het Rembrandthuis, Amsterdam 1996
	Oeffelt, Theo van Mijn gebouw wordt zo. Architectuur voor jongeren NAi Rotterdam 1997 (88 blz) Over het beroep van architect en de wijze waarop een gebouw tot stand komt. Tevens een beknopt overzicht van stijlen en stromingen van de architectuurgeschiedenis.
	Partsch, Susanna Haus der Kunst Deutscher Taschenbuch Verlag, Münster 1999 (368 blz) Duits Uit elke cultuurhistorische periode een paar kunstwerken inzichtelijk gemaakt voor jonge mensen, leerlingen uit het voortgezet onderwijs. In zestien hoofdstukken gaat het van Altamira tot Tinguely, Newman en Christo met daartussen wat daartussen hoort om een totaalbeeld van de Europese kunst te krijgen. Het is niet alleen kunsthistorisch. Partsch weet wat leerlingen interesseert en gaat vaak in op details of vertelt over hoe de werken ontstonden of getranporteerd werden.
	Peppin, A., J. McEwan De schilderkunst: Een beeldverhaal voor de jeugd Vroom en Dreesman, Amsterdam 1981 Boek voor de jeugd (vanaf acht jaar) over de geschiedenis van de schilderkunst van grotschilderingen tot Pop-art. Ook aandacht voor niet-westerse kunst. Toegankelijke door stripverhaalvorm, gecombineerd met reproducties van besproken werken.
	Peppin, Anthea, Helen Williams Kijken is de kunst. Een kennismaking met kunstenaars en hun werk Casterman, Doornik 1992 (192 blz)
	Pfaender, Martin, Karl-Heinz Simon Albrecht Dürer. Ein Sprung Über die Alpen Ernst Klett, Stuttgart 1997 (32 blz) Duits Een stripverhaal. Drie kinderen gaan met een tijdmachine naar Neurenberg waar ze Albrecht Dürer aan het werk vinden met een houtsnede. Dürer gaat op weg naar Venetië en samen beleven ze van alles onderweg en in de Dogenstad. De laatste bladzijden bevatten het verhaal in "gewone" tekst, met een uitbreiding van gegevens uiteraard.
	Plazy, Gilles Op bezoek bij Rousseau de Douanier Gottmer, Bloemendaal 1993 (56 blz)
	Reuter-Rautenberg, Anne Unsere Kunsthalle. 30 Bilder für Kinder Edition Cantz, Stuttgart 1988 (86 blz) Duits Dertig werken, achtereenvolgens de tijd doorgaand van 1489 (altaarstuk) tot 1961 (een nonfiguratief werk van Tápies). De afbeeldingen zijn prima, groot formaat op een hele bladzij rechts. Daartegenover links de enigszins brave en nogal kunsthistorische uitleg. Voor kinderen van 10 tot 12.
	Richardson, Joy Kunstkijken. De geheimen van schilderijen Waanders Zwolle 2000 (80 blz) Schilderijen uit de National Gallery in Londen worden voor kinderen van 10-12 jaar besproken. Prima illustraties.
	Rood, Lydia Pip, de rattenvanger van het Rijksmuseum Leopold, Amsterdam 1997 (120 blz) Pip is rattenvanger in het Rijksmuseum. Als er een reeks schijnbaar onoplosbare portretdiefstallen plaatsvindt, wordt Pip dievenvanger. Voor de bovenbouw basisschool.
	Schippers, K. Sok of sprei. Vijftig kindervoorstellingen Querido, Amsterdam 1998 (64 blz) Schippers schreef de stukjes voor de kinderpagina van de NRC. Schippers koos heel willekeurige plaatjes en schreef er aansprekende teksten bij. De stukjes prikkelen de fantasie van kinderen op een bijzondere wijze.
	Schippers, K. 's Nachts op dak Querido, Amsterdam 1994 (64 blz) Schippers schreef de stukjes voor de kinderpagina van de NRC. Schippers koos heel willekeurige plaatjes en schreef er aansprekende teksten bij. De stukjes prikkelen de fantasie van kinderen op een bijzondere wijze. Dit is de twede bundel.
	Sington, Adrian, Tony Ross De wereld van de schilderkunst Zwijsen, Tilburg 1992 (93 blz) Een tamelijk willekeurige lijst van ongeveer vijftig begrippen in pocketformaat. Als leerlingen de afbeeldingen waar het over gaat erbij zoeken in groter formaat hebben ze er meer aan.
	Skira-Venturi, Rosabianca Op bezoek bij Degas Gottmer, Bloemendaal 1993 (56 blz) De boeken uit de serie Op bezoek bij ... zijn veel meer leesboeken dan die uit de serie De schilder en zijn verhaal. Er worden aanmerkelijk minder feiten genoemd. De kunstenaar is hier zelf aan het woord, sprekend tegen leerlingen van groep zeven. Enkele boeken uit beide series gaan over dezelfde kunstenaar. Dat levert aardig materiaal om leerlingen zelf verschillen en overeenkomsten te laten vinden.
	Stigter, Bianca Mondriaans Alfabet Waanders Zwolle 1997 (32 blz) Abstract is het eerste woord dat aanleiding is tot informatie over Mondriaan en zijn werk en Zelfportret het laatste. Daartussen onder andere Gemberpot, Raam, Stijl en Theosofie. Zo krijgt Mondriaan betekenis voor leerlingen basisvorming.
	Veldhuizen-Teekens, M. van Ik snap niet wat er kunstig aan is LOKV, Utrecht 1986
	Venezia, Mike Alexander Calder Grolier New York 1998 (32 blz) Engels In deze serie is een groot aantal boekjes verschenen over beeldende kunstenaars. Een korte levensbeschrijving met een aantal werken om dat te illustreren. Voor acht- tot tienjarigen.
	Verein der Freunde des Wallraf-Richartz-Museum (Red.) Kunst für Kinder. Entdeckungsreise durch ein Kunstmuseum Wienand, Köln 1991 (80 blz) Duits Het "Kunstmuseum" is in dit geval het Wallraf-Richartz Museum en het Museum Ludwig in Keulen. Negentien schilderijen en drie beelden worden hier besproken op een onorthodoxe manier, alsof de verteller reageert op vragen van kinderen voor het werk. Elk werk heeft een eigen hoofdstuk met titels als "Hoera ik ben vader!!!" (bij het beeld Vrouw met kinderwagen van Picasso), "Hoe de pauw aan zijn ogen kwam" (Bij het schilderij "Juno en Argus" van Rubens) en "Het kunstenaarskind" (bij het schilderij "De groene sofa" van Max Pechstein. Voor kinderen van een jaar of tien, twaalf.
	Zak, M., B.A. Runnerstrom Het geheim van de piramidestad Infodoc, Leuven 1990 (28 blz) Een leesboek voor tienjarigen met weinig tekst en veel grote platen over de Maya cultuur.